(1952-2024)

Op 7 februari is Ton Hagen, voormalig adjunct-streekarchivaris bij het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen, overleden.

In zijn tijd bij het RHCVV voerde Ton als adjunct-streekarchivaris toezichtstaken uit zoals archiefinspecties voor de gemeente en de begeleiding en controle van de jaarlijkse gemeentelijke archiefvernietigingsronden. Hij was daardoor een aanspreekpunt voor archiefmedewerkers van de betrokken gemeenten.

Ton was de drijvende kracht achter de digitalisering en het nader toegankelijk maken van vele genealogische bronnen zoals de akten van de Burgerlijke Stand en de bevolkingsregisters. Daarnaast hield hij zich graag bezig met het ontsluiten van de grote hoeveelheden bouwvergunningen die het RHCVV beheert. Na zijn pensionering in 2019 zette Ton dit werk met indrukwekkende snelheid voort. Hij heeft zodoende heel veel bronnen met vele tienduizenden gegevens verrijkt, waarvan onderzoekers in de toekomst de vruchten zullen plukken. 

Een speciale band had Ton met de archieven uit De Ronde Venen, de gemeente waarvoor hij lange tijd werkte. Tijdens zijn jaren bij het RHCVV heeft hij onder andere grote archiefbewerkingen uitgevoerd aan de archieven van Abcoude en Mijdrecht. 

We zullen Tons tomeloze inzet voor de toegankelijkheid en beschikbaarstelling van onze regionale archieven zeer gaan missen.

De meeste archiefstukken zijn openbaar vanaf het moment dat ze bij een archiefdienst terechtkomen. Een klein aantal stukken wordt in openbaarheid beperkt omdat ze gevoelige informatie bevatten die schadelijk kan zijn wanneer ze volledig openbaar gemaakt worden. Deze openbaarheidsbeperking is altijd tijdelijk. Jaarlijks worden er op 1 januari archiefstukken openbaar waarvan de beperking met de jaarwisseling is afgelopen.

Vanaf het eerste moment dat onze studiezaal in het nieuwe jaar geopend is, dinsdag 2 januari, zijn deze stukken voor iedere geïnteresseerde in te zien. Voor de stamboomonderzoeker bieden de openbaar geworden akten van de burgerlijke stand en kerkelijke doop-, trouw-, en begraafboeken nuttige informatie. De geboorteakten en doopinschrijvingen van 1923, huwelijksakten en -bevestigingen uit 1948 en overlijdensakten en begraafinschrijvingen uit 1973 zijn openbaar geworden.

Ook voor onderzoekers van de Tweede Wereldoorlog biedt 2024 een schat aan informatie. Zo worden er veel dossiers over de nasleep van de Tweede Wereldoorlog openbaar. Bijvoorbeeld over de opsporing en berechting van burgers die tijdens de Duitse bezetting ‘fout’ waren geweest, zogenaamde ‘politieke delinquenten’. Vaak werden deze mensen na enige tijd gevangengezet te zijn geweest voorwaardelijk vrijgelaten na betaling van een borgsom en stonden zij gedurende enige jaren onder toezicht.

Voor kerkarchieven worden vaak andere openbaarheidstermijnen aangehouden dan voor overheidsarchieven. Over het algemeen worden stukken uit kerkarchieven na 50 jaar openbaar. Daarom zijn nu allerlei archiefdocumenten uit 1973 vrij in te zien voor eenieder. Bijvoorbeeld over de beroeping van predikanten, de wijziging van statuten van stichtingen, agenda’s, notulen en financiële stukken. Maar bijvoorbeeld ook stukken over de organist van de gereformeerde kerk van Abcoude of de verkoop van grond door de Maria Dommer Stichting aan de Heilig Hart Parochie in Maarssen. 

Om een indruk te geven vindt u hieronder een (niet uitputtende) lijst van op 1 januari 2024 openbaar geworden archiefstukken:

1003   Gemeente Breukelen-Nijenrode, 1811-1948 [2010]
598 Instelling en samenstelling plaatselijke commissie toezicht politieke delinguenten; alsmede activiteiten terzake van individuele gevallen, 1945-1948.

1042   Gemeente Ruwiel, 1818-1964 (1967)
436 Toezicht op politieke delinquenten, 1946-1948.

1013   Gemeente Achttienhoven, 1813-1953
406 Stukken betreffende het toezicht op politieke delinquenten, 1945-1948. 1 omslag

1071   Gereformeerde kerk te Abcoude, aanvulling, 1906-1988
9 Bijlagen bij de notulen van de raad van kerken, 1972-1973. 1 omslag

1074   Gereformeerde kerk te De Bilt, 1888-1991
36 Agenda's en notulen, correspondentie, 1973.
83 Evangelisatiecommissie notulenboek, 1962-1973.
316 Attestaties (origineel en uitgaand kopie), 1973.

1096   Rooms-Katholieke H. Hart Parochie te Maarssen, 1644-1976
150 Ingekomen stukken van de Maria Dommer Stichting, 1956-1973. 1 omslag
328 Akte van verkoop en overdracht door de Maria Dommer Stichting aan het kerkbestuur van een perceel grond achter de Kaatsbaan, groot 2.40 are, sectie A, nr. 3824, 1973. 1 stuk

1070   Gereformeerde kerk te Abcoude, 1906-1988
59 Stukken betreffende de organist, 1942-1973. 1 omslag

Op vrijdag 8 december opende burgemeester Sjoerd Potters van gemeente De Bilt de tentoonstelling ‘De stem van het volk. Ontwikkeling van de democratie in Nederland vanaf 1795’ bij het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen (RHCVV).

Sjoerd Potters: ‘Een jaar lang aandacht voor “de stem van het volk” als onmisbaar onderdeel van de ontwikkeling van onze democratie en onze grondwet is geen overbodige luxe. Uit een peiling door het ministerie van Binnenlandse Zaken eerder dit jaar, blijkt dat 70 % van de Nederlanders vindt dat zij de inhoud van de grondwet niet of niet goed kennen. Het overgrote deel van de Nederlanders wil er gelukkig ook meer over weten. Met deze tentoonstelling worden zij op hun wenken bediend.’

Tijdens de opening bekeken de genodigden de affichewand en verdiepten zich in de verhalen achter de bijzondere archiefstukken. Ook konden ze zelf aan de slag met democratische vraagstukken. Zo brachten ze hun stem uit voor of tegen een grondwetswijziging en namen tot slot door middel van kaarten met spotprenten, foto's en affiches de ‘democratie mee naar huis’.

Meer weten over de tentoonstelling? Lees hier verder

Op 9 september was het zover: Open Monumentendag. Zowel in het Regionaal Historisch Centrum in Breukelen als in gemeentehuis Jagtlust in De Bilt waren wij te vinden om te vertellen over ons archief, rondleidingen te geven en vragen te beantwoorden.

In Breukelen konden bezoekers deelnemen aan een van onze rondleidingen. Zij kregen zo de kans een kijkje te nemen in ons depot en een aantal bijzondere archiefstukken van dichtbij te bekijken. Hier kregen zij bijzondere stukken te zien, zoals oude tekening van Landgoed Gruntenstein uit de 18e eeuw, en leerden ze hoe wij te werk gaan. In de studiezaal gaven onze studiezaalmedewerkers een toelichting op hun werk en hielpen bij onderzoek naar familie of het vinden van bouwtekeningen.

In ons auditorium was Fotoclub Stichtse Vecht aanwezig voor het laten maken van een portretfoto; waar Ap Reinders, burgemeester van Stichtse Vecht, direct gebruik van maakte. Tot slot konden bezoekers de fototentoonstelling Typisch Jaren ‘20 van Fotoclub Stichtse Vecht bezichtigen.

In het gemeentehuis Jagtlust in Bilthoven werd Open Monumentendag feestelijk geopend door burgemeester Sjoerd Stappers en wethouder Anne Marie ’t Har. Meer dan honderd bezoekers konden leren schrijven als een 17e eeuws persoon, kregen alles te weten over wat een chirograaf is en konden puzzels maken van foto’s uit ons archief.

Het was een zeer geslaagde Open Monumentendag. We zien je graag terug op Open Monumentendag 2024.