De stem van het volk. Ontwikkeling van de democratie in Nederland vanaf 1795

Hoewel Nederland al in 1798 zijn eerste grondwet kreeg, is het de grondwetsherziening van 1848 – nu precies 175 jaar geleden – die ten grondslag ligt aan de huidige parlementaire democratie. Deze historische gebeurtenis en de voortdurende ontwikkeling van de Nederlandse democratie sinds 1795 staan centraal in de tentoonstelling.

De tentoonstelling ‘De stem van het volk’ vertelt het verhaal van de (moderne) democratie en democratische waarden. Belangrijke thema’s zijn het kiesrecht, het kiesstelsel, de rol van politieke partijen, en daarnaast komen ook de kwetsbare kanten van democratie, de emancipatie van verschillende bevolkingsgroepen, de werking van het democratisch stelsel en de rol van de burger in de democratie aan bod.

De ontwikkelingen en verhalen worden verteld aan de hand van (lokale) gebeurtenissen en originele archiefstukken, zoals een verslag van een kerkenraad uit 1798 over de nieuwe Staatsregeling, een Antirevolutionair Volksblad uit 1939, een brief van Thorbecke waarin hij uitleg geeft over zijn grondwetsherziening van 1848 en een manifest voor vrouwenkiesrecht uit 1913. Ook zijn er spotprenten, foto’s van protesten, foto’s van bekende politici als Jan Schaefer en Dries van Agt die de regio bezoeken. Naast de bekende partijen en verkiezingsaffiches komen ook minder bekende lokale partijen aan bod zoals PUS uit Abcoude, PPM uit Maarssen en PROP uit De Bilt.

Ga als bezoeker zelf aan de slag met democratische vraagstukken: breng bijvoorbeeld je stem uit voor of tegen een grondwetswijziging, ontwerp je eigen protestbord of ontdek welke grondrechten er tijdens de Tweede Wereldoorlog verdwenen. Door de interactieve elementen is de tentoonstelling geschikt voor het hele gezin. 

Archief als pijler van democratie

Roosmarijn Ubink (directeur-archivaris RHCVV): “Archieven vormen een actieve graadmeter voor de democratie. De mate van toegankelijkheid van archieven weerspiegelt namelijk de mate van transparantie van de overheid. In een democratie moet de overheid verantwoording afleggen over wat ze doet, zodat mensen het beleid kunnen controleren. De Archiefwet en de Wet open overheid (Woo) zijn niet voor niets nauw met elkaar verbonden. Verantwoording afleggen kan alleen als de informatie van de overheid, de archieven, goed geordend zijn en voor iedereen toegankelijk. Archiefdiensten dragen hieraan bij door deze toegankelijkheid te waarborgen, de archieven duurzaam te bewaren en ze ter beschikking te stellen aan burgers zodat onderzoekers, journalisten en anderen kunnen achterhalen wat de overheid heeft gedaan en waarom.”

Boek ‘De stem van het volk’

In het kader van deze tentoonstelling schreef senior collectiebeheerder Wouter van Dijk, de rijk geïllustreerde publicatie ‘De stem van het volk’, In het boek ‘De stem van het volk’ wordt aan de hand van lokale verhalen en archiefstukken. Uit de depots van het RHCVV het verhaal van de ontwikkeling van de Nederlandse democratie en de daarbij behorende grondrechten van de afgelopen tweehonderd jaar verteld.

Het boek is uitgegeven in samenwerking met Uitgeverij Waanders is voor €16,50 te koop bij het RHCVV, je lokale boekhandel en via de gangbare kanalen zoals bol.com.

Onderwijsprogramma ‘Laat je horen’

Ook zijn er twee educatieve programma’s rondom de thematiek van deze tentoonstelling ontwikkeld: Laat je horen voor het basis- en voortgezet onderwijs nog steeds aan te vragen. Deze programma’s laten leerlingen kennismaken met het archief. Ze ontdekken waarom we archiveren en hoe we dat doen. Ook leren ze meer over de democratie en het belang van het laten horen van je stem. De lessen kunnen zowel in de klas als bij ons in het archief worden gegeven.

Meer informatie vind je hier.