In 1957 kreeg de gemeente Amsterdam van het Provinciaal Bestuur van Utrecht toestemming om in de Vinkeveense Plassen zand te winnen om te gebruiken bij het bouwrijp maken van de Bijlmermeer. Deze zandwinning zou voor de gemeenten Abcoude en Vinkeveen & Waverveen echter grote problemen kunnen opleveren. Door het uitdiepen van de plassen zou de golfslag en kracht van het water in de plassen sterk toenemen, wat zou leiden tot het afkalven van kades en schoeiingen en zelfs het verdwijnen van complete eilandjes die in de plassen gelegen waren. Andere bezwaren waren mogelijke grondverzakkingen, het gevaar voor de watersport dat de nieuwe situatie zou opleveren, de verslechtering van de waterkwaliteit en verzilting van het water.
De gemeenten Abcoude en Vinkeveen & Waverveen gingen daarom samen met enkele waterschappen in beroep tegen de door Gedeputeerde Staten van Utrecht verleende ontheffing die de ontzanding mogelijk maakte.
Daar kwam nog bij dat de oorspronkelijke plannen na enkele jaren gewijzigd werden. Waar eerst slechts tot 30 meter onder NAP gewonnen mocht worden, verzocht de gemeente Amsterdam tot wijziging van de ontheffing om tot 60 meter onder NAP te kunnen afgraven. Dit zou volgens Amsterdam niet tot problemen met golfslag of stromingen in de plassen leiden. De vele onderzoeken die naar de situatie gedaan werden kwamen echter tot verschillende conclusies, waarmee de gevolgen voor natuur en milieu ongewis bleven.
De diepte waarop zand gewonnen zou worden werd na gesprekken door de gemeente Amsterdam en Gedeputeerde Staten van Utrecht beperkt tot 50 meter, maar ook hiermee gingen de gemeenten Vinkeveen & Waverveen en Abcoude niet akkoord. Men ging dan ook in beroep tegen de toestemming die de Provincie Utrecht in 1968 gaf voor de zandwinning tot 50 meter.
Dat de geuite bezwaren van de gemeenten Abcoude en Vinkeveen & Waverveen reëel waren bleek op 12 augustus 1975. Toen zakte één van de bij de zandwinning in de plas gecreëerde eilanden, zandeiland 8, in elkaar toen daar op 50 meter diepte zand werd gezogen. Eerder waren er echter ook al bij het zandwinnen op 30 meter diepte maar liefst negen keer kleinere verzakkingen geweest. Het in de diepte verdwijnen van zandeiland 8 zorgde voor grote beroering en gaf aanleiding tot een noodtelegram waarbij de gemeente Vinkeveen & Waverveen aan de Gedeputeerde Staten van Utrecht verzocht de zandwinning in de plassen onmiddellijk te laten staken. De zandwinning werd ook tijdelijk stopgezet na het incident. Uiteindelijk trok de gemeente Amsterdam in november 1975 het verzoek aan Gedeputeerde Staten van Utrecht voor verdere zandwinning in.
Ga hier terug naar het stemformulier
Bronnen:
- Toegang 1045, Gemeente Vinkeveen en Waverveen 1936-1970, inv.nr. 2219.
- Toegang 0959, Gemeente Vinkeveen en Waverveen 1971-1988, inv.nr. 689-692.
- Toegang 1011, Gemeente Abcoude 1941-1990, inv.nr. 671 en 1346.
Dick Koeleman uit De Ronde Venen heeft donderdagavond 23 november jl. een mooi en informatief boek gepresenteerd over de manuscriptkaart van De Rondeveense Polders. Deze 'Nieuwe Caart van de Groot Rondeveense Polders' uit 1782 is gemaakt door de Utrechtse landmeter Gerbrand Praalder. In 2013 kregen het Museum De Ronde Venen en het RHC Vecht en Venen van de familie Nienhuis de manuscriptkaart in bruikleen. 
