Juli 2019 gaat de boeken in als een extreem warme maand; het ene hitterecord na het andere werd verbroken. Voor het RHC Vecht en Venen was dit reden om een warmteprotocol in te stellen voor het raadplegen van kwetsbare archiefstukken bij hoge temperaturen. De zomer van 1808 was ook behoorlijk warm, getuige de voorschriften die toen werden uitgegeven om uit te leggen wat mensen wel en niet moesten doen bij deze temperaturen... een Nationaal Hitteplan avant la lettre.
"Kort onderrigt, hoe zich vooral de Landlieden en alle die in de opene lucht werken, voor den nadeeligen invloed der groote Zomerhitte en brandende Zonnestralen, moeten in acht nemen, om gevaarlijke toevallen en hevige ziekten, onder Gods zegen, voortekomen en in goeden staat van gezond te blijven.", zo luidde de uitgebreide titel van het plakkaat, dat op 26 juli 1808 werd uitgevaardigd door de commissie van Geneeskundig Onderzoek en Toevoorzicht in Utrecht. In vijftien artikelen werd de mensen verteld hoe om te gaan met de warmte.
Veel van de voorschriften lijken vandaag de dag voor de hand liggend, maar waren in het airco- en koelkastloze tijdperk voor veel mensen een heel stuk minder vanzelfsprekend. Goed drinken was belangrijk, maar ook toen al luidde het advies 'drink met mate': "Matig drinken, in eene warmte waarin men zoo veele vogten verzweet, is zekerlijk noodig; maar, gelijk het aanhoudend inzwelgen van eene groote veelheid Thee, Koffij of warme Waterdranken het ligchaam verzwakt en nog meer doet zweten, zoo is het schielijk te lijve slaan van veel koud Water, Karnemelk of Bier, terwijl het ligchaam heet een bezweet is, allernadeeligst ja somstijds schielijk doodelijk."
Een ander belangrijk issue was een goede hygiëne. Artikel IX gaat over hoe om te gaan met de slechte luchtkwaliteit in ruimtes in huis: "Men kieze dan voor zulke bijeenkomsten of rustplaatsen het ruimst Vertrek, luchte het vooraf en achter na, sluite de zuivere buitenlucht niet uit, legge geen Mensch te slapen in eene met deuren of gordijnen dichtgesloten Bedstede, waarin in de dus opgeslotene lucht allerverderfelijkst zoude worden; vooral doet men dit niet indien er meer dan een Mensch zamen moet liggen"
Ook de omgeving rond het huis was belangrijk: "Verder moet de zorg voor Reinheid zich uitstrekken, tot alles wat in en om de Huizen is, en dus ook tot Goten, Wegen, Vuilnis en Mesthopen, Secreten en al wat rottigen kwaden damp kan verspreiden".
De meeste aanbevelingen zullen ook vandaag de dag nog helpen op warme dagen. Of dat ook geldt voor het in het plakkaat gegeven drankadvies? Wellicht iets om zelf uit te proberen: zuiver water, vermengen met 1 maat brandewijn (of jenever) en 1 maat azijn. Vers goed bier mag ook, mits matig en langzaam gedronken, of - voor de meer vermogenden - nu en dan 'een glas goeden Wijn'. Proost!
Bron: GAW149 - Collectie plakkaten en publicaties van Weesp, 1649-1851, inv. nr. 340: Kort onderrigt, over de wijze waarop allen die in de open lucht werken zich dienen te beschermen tegen overmatige hitte en de brandende zon, 26-07-1808. 1 stuk
