De schutterij van Weesp

De schutterij van Weesp in de tweede helft van de negentiende eeuw
(bron: fotocollectie gemeentearchief Weesp)

Tot 1906 beschikte Weesp over een eigen schutterij. De schutterij van de stad had van oudsher tot taak de verdediging van de stad ter hand te nemen en de orde binnen de stadsmuren te handhaven. Waar de schutterij aanvankelijk een sterk militair karakter had en rond de zestiende eeuw nog een belangrijke rol in de stadsverdediging had, veranderde dit in de loop van de eeuwen naar een meer politionele taak. Toch namen nog in de jaren ’30 van de negentiende eeuw Weesper schutters deel aan de strijd tegen de opstandige Belgen die zich van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden wilden afscheiden.   Eind jaren 1860 werd de schutterij van Weesp voor dienst bij de Vestingartillerie bestemd. Met de invoering van de Militiewet in 1901 en de daaropvolgende reorganisatie van de krijgsmacht werden de meeste schutterijen in Nederland in 1907 opgeheven, die van Weesp al in 1906.

In het Schutterij-archief (GAW032) is nog veel informatie te vinden over vroegere schutters en het reilen en zeilen van de schutterij. Zo is er in het Stamboek der Artillerie-Schutterij te Weesp, 1885 – 1906 (inv.nr. 102) onder andere precies na te lezen wie er in deze periode onderdeel waren van de schutterij, wanneer men bij de schutterij gekomen was, of de persoon in kwestie bevorderd was en of er aan veldtochten was deelgenomen. Ook eretekenen werden niet onvermeld gelaten. Zo lezen we dat Petrus Johannes de Man op 15 augustus 1874 de gelederen van de Weesper schutterij kwam versterken, dat hij daarvoor bij het 2^de Regiment Vestingartillerie gediend had en dat hij vervolgens op 16 augustus 1874 tot korporaal benoemd werd. Op 6 december 1877 volgde nog een bevordering tot sergeant. Een ander voorbeeld is Johannes de Vries. Hij kwam bij de schutterij op 24 april 1902 als vrijwilliger en had eerder gediend als korporaal bij het 2^de Regiment Huzaren. Een dag na zijn komst werd hij ook bij de schutterij tot korporaal bevorderd. In 1903 vertrok hij weer uit de schuttersgelederen. Een andere mooie bron uit dit archief betreft het kleding- en naamregister over de jaren 1888-1902 (inv.nr. 103). Hierin staan niet alleen persoonsgegevens van Weesper schutters vermeld, maar tevens welke uitrustingsstukken zij van de organisatie uitgereikt hadden gekregen, zoals een ‘sabel met toebehooren’, een ‘kortejas’, ‘halsdassen’ en een ‘laken pantalon’. Deze bronnen zijn dan ook niet alleen interessant voor historisch onderzoek, maar ook voor genealogen. Overigens moest de schutter die zijn uitrusting uitgereikt kreeg wel tekenen voor ontvangst. De administratie moest natuurlijk wel op orde blijven.