Het Huis Bolenstein te Maarssen

Rechts het Huis Bolenstein op een gravure uit De Zegepralende Vecht uit 1719

Langs de Vecht zijn in de loop der eeuwen vele versterkte huizen, kastelen en buitenplaatsen verrezen. Een ervan is Bolenstein in Maarssen. Bouwhistorisch onderzoek heeft uitgewezen dat het versterkte huis rond 1340 is gebouwd. De naam is afkomstig van de familie De Bole, initiatiefnemers van de bouw. Het land waarop het huis verrees hadden zij in leen van de bisschop van Utrecht. De De Bole’s waren een aanzienlijke familie uit de stad Utrecht, verschillende telgen uit het geslacht hebben in de veertiende eeuw het ambt van schepen in de stad vervuld.

In 1538 werd het versterkte huis officieel erkend als ridderhofstad. Het was inmiddels overgegaan in handen van de familie Van Nijenrode, die ook het gelijknamige kasteel in Breukelen bezaten. De erkenning als ridderhofstad bracht voor de eigenaar aanzienlijke belastingvoordelen met zich mee. Rond 1625 is begonnen de ridderhofstad te moderniseren door het verplaatsen van de toegangsbrug naar het huis en het plaatsen van een rijk gedecoreerde ingang door Philip Botter van Snellenburg. Een volgende aanpassing vond plaats toen Willem van Zuylen van Nijevelt in 1661 een complete dwarsvleugel aan de zuidzijde van het pand liet aanbouwen. In de achttiende eeuw liet Jacob de Malapert als eigenaar veel aan de buitenplaats vertimmeren en verfraaien, er was nogal wat achterstallig onderhoud ontstaan. Ook werd de tuininrichting ter hand genomen en aangepast aan de heersende mode.

In de negentiende eeuw wisselde het huis als speculatieobject veelvuldig van eigenaar en aan het einde van de eeuw kwam het goed in handen van een consortium van plaatselijke notabelen. Zij verkavelden de grond die bij het huis hoorde. Het huis zelf wisselde nog verscheidene malen van eigenaar tot het tijdens de Tweede Wereldoorlog werd aangekocht door de gemeente Maarssen. De distributiedienst werd er vervolgens gevestigd. In 1957 wilde de gemeente het pand weer van de hand doen, maar het duurde twee jaar voordat de verkoop zijn beslag kreeg. Architect B.O. van den Berg kocht het huis en restaureerde de buitenplaats, hetgeen op dat moment hard nodig was. In 1999 kwam het huis in handen van de huidige eigenaar, Jan-Dirk Paarlberg. Hij liet de buitenplaats grondig restaureren.

Bron: D. Koen, Bolenstein. Bouw & Bewoners (Driebergen-Rijsenburg 2009).