Openbaarheidsdag 2023

De meeste archiefstukken zijn openbaar vanaf het moment dat ze bij een archiefdienst terechtkomen. Een klein aantal stukken wordt in openbaarheid beperkt omdat ze gevoelige informatie bevatten die schadelijk kan zijn wanneer ze volledig openbaar gemaakt worden. Deze openbaarheidsbeperking is altijd tijdelijk. Jaarlijks worden er op 1 januari archiefstukken openbaar waarvan de beperking met de jaarwisseling is afgelopen.

Vanaf het eerste moment dat onze studiezaal in het nieuwe jaar geopend is, dinsdag 3 januari, zijn deze stukken voor iedere geïnteresseerde in te zien. Voor de stamboomonderzoeker bieden de openbaar geworden akten van de burgerlijke stand en kerkelijke doop-, trouw-, en begraafboeken nuttige informatie. De geboorteakten en doopinschrijvingen van 1922, huwelijksakten en -bevestigingen uit 1947 en overlijdensakten en begraafinschrijvingen uit 1972 zijn openbaar geworden.

Ook voor onderzoekers van de Tweede Wereldoorlog biedt 2023 een schat aan informatie. Zo worden er veel dossiers over de nasleep van de Tweede Wereldoorlog openbaar. Bijvoorbeeld over het herkrijgen van het Nederlanderschap, dat sommige Nederlanders verloren door tijdens de oorlog in vreemde krijgsdienst te treden. Dat gebeurde dan vaak door dienst te nemen in het Duitse leger. Daarnaast worden er stukken openbaar over de opsporing en berechting van burgers die tijdens de Duitse bezetting ‘fout’ waren geweest, zogenaamde ‘politieke delinquenten’. Ook het ambtenarenapparaat werd na de oorlog doorgelicht op medewerkers die zich te toeschietelijk hadden opgesteld tegenover de Duitsers. Over deze ‘zuivering van het gemeentepersoneel’ worden eveneens stukken openbaar.

Voor kerkarchieven worden vaak andere openbaarheidstermijnen aangehouden dan voor overheidsarchieven. Over het algemeen worden stukken uit kerkarchieven na 50 jaar openbaar. Daarom zijn nu allerlei archiefdocumenten uit 1972 vrij in te zien voor eenieder. Bijvoorbeeld over de beroeping van predikanten, de wijziging van statuten van stichtingen, agenda’s, notulen en financiële stukken. Maar ook minder voor de hand liggende stukken, zoals een inventaris van kunstvoorwerpen, behoort tot de openbaar geworden stukken.

Onze senior collectiebeheerder Wouter van Dijk gaf vanochtend op Radio M Utrecht een interview over Openbaarheidsdag waarin hij ook vertelde wat voor soort archief er bij ons per 1 januari openbaar is geworden. Luister hier het interview terug.

Om een indruk te geven vind je hieronder een greep uit de lijst van op 1 januari 2023 openbaar geworden archiefstukken:

• Toegang 1037 Gemeente Mijdrecht, (1900) 1941-1960 (1988), inv.nr. 269
  Stukken betreffende het herkrijgen van het Nederlanderschap, 1948, 1953, 1954, 1956 en 1960.
• Toegang 1034 Gemeente Maartensdijk, 1926-1957, inv.nr. 458
  Stukken betreffende de Politieke Opsporingsdienst en politieke delinquenten, 1945 – 1947.
• Toegang 1040 Gemeente Nigtevecht, (1938) 1943-1988 (2000), inv.nr. 561
  Stukken betreffende maatregelen tegen politieke delinquenten, 1945-1947.
• Toegang 1045 Gemeente Vinkeveen en Waverveen, 1936-1970, inv.nr. 2000
  Stukken betreffende verstrekte inlichtingen over gezinnen aan de "S.S.-Fürsorgeführer für die besetzten Niederländischen Gebiete" te 's-Gravenhage, 1941.
• Toegang 1011 Gemeente Abcoude, (1826) 1941-1990 (2013), inv.nr. 583
  Stukken betreffende de zuivering van het gemeentepersoneel, 1945-1947.
• Toegang 1070 Gereformeerde kerk te Abcoude, 1906-1988, inv.nr. 21
  Stukken betreffende de beroeping van predikanten, 1914-1972.
• Toegang 1096 Rooms-Katholieke H. Hart Parochie te Maarssen, 1644-1976, inv.nr. 153
  Stukken betreffende de rechtspositie en de statutenwijziging van de Maria Dommer Stichting, 1960, 1962, 1964, 1972 en z.j.
• Toegang 1074 Gereformeerde kerk te De Bilt, 1888-1991, inv.nr. 222
  Agenda's. Notulen. Correspondentie. Financieel verslag en overzicht, 1972.
• Toegang 1098 Rooms-Katholieke Parochie Heilig Hart van Jezus te Vinkeveen, 1704-1979, inv.nr. 194
  Inventaris van kunstvoorwerpen van de parochie, opgemaakt door de Diocesane Commissie Kerkelijk Kunstbezit van het aartsbisdom Utrecht, met 25 foto's, 1972.