Foto's beeldbank deels offline
Erfgoed Leiden en Omstreken verloor op 5 april 2018 een rechtszaak over het online publiceren van anonieme prentbriefkaarten uit het begin van de 20e eeuw. Dit vonnis kan verstrekkende gevolgen hebben. Archieven in Nederland hebben honderdduizenden foto's online staan waarbij de rechthebbenden in veel gevallen onbekend zijn. Nu er claims dreigen zodra een rechthebbende zich meldt, is het niet langer verantwoord om deze foto's online beschikbaar te blijven stellen. Vanwege deze zaak heeft het RHC besloten de anonieme prentbriefkaarten en foto's uit de collectie offline te halen.
De beslissing betekent dat mensen weer naar onze studiezaal dienen te komen om de foto's te kunnen zien. De afgelopen jaren heeft het RHC veel geïnvesteerd in digitalisering van archiefmateriaal en in de ontwikkeling van de online beeldbank. Het gebruik van de collectie is daardoor explosief toegenomen. Die ontwikkeling dreigt nu te stagneren.
Voor de bezoeker van onze beeldbank betekent dit dat de fotocollecties van Abcoude en Loenen geheel offline zijn gehaald. Ook is een deel van de collecties van De Bilt, Loenersloot, Nieuwersluis, Vreeland en Stichting het Vechtsnoer afgeschermd. Deze zijn nog wel op onze website te vinden en u kunt de beschrijvingen nog steeds lezen, maar de afbeeldingen zelf zijn niet meer te zien. De foto's zijn uiteraard wel nog steeds in te zien op onze studiezaal.
Het RHC is momenteel druk bezig om rechthebbenden op te sporen en afspraken met hen te maken zodat de afbeeldingen weer online gepubliceerd kunnen worden. In het geval van oude prentbriefkaarten is meestal niet bekend wie de maker is van de foto op de kaart, maar wel wie de uitgever is. Auteursrechten van uitgeverijen vervallen na 70 jaar; auteursrechten van makers echter pas 70 jaar na de dood van de maker. Archiefinstellingen verkeerden daardoor in de veronderstelling dat zij anonieme prentbriefkaarten ouder dan 70 jaar in hun beeldbanken mochten publiceren. Nu blijkt dat dat toch niet zo is.
Landelijke trend
Niet alleen het RHC neemt maatregelen. Tientallen archiefinstellingen in het hele land doen hetzelfde. Bij Erfgoed Leiden en Omstreken gaat het om ruim 100.000 foto's; in Tilburg om 80.000; in Haarlem om 56.000. Bij elkaar worden er zo honderdduizenden digitale afbeeldingen aan het publieke digitale domein onttrokken.
Hoger beroep
Erfgoed Leiden en Omstreken heeft hoger beroep aangetekend tegen het vonnis van de kantonrechter. De zaak wordt ondersteund door de branchevereniging. "Niet alleen onze achterban, maar vooral ons publiek wordt gedupeerd door dit vonnis," aldus voorzitter Chantal Keijsper. "Het is van het grootste belang dat dit van tafel gaat."
